Up and Out

Up And Out is an improvising group founded by reed player Harri Sjostrom in 2009. Basically, it’s Sjostrom and whoever he has invited to play with him in a “Present – Time – Composing” project. This Up And Out release consists of music recorded at a concert at Galerie Nord in Berlin in January, 2018. This time Sjostrom invit- ed an international assemblage: violinist / electronics Philipp Wachsmann, a veteran of Britain’s free improvis- ing scene since the 1970s, Mexican vibraphonist Emilio Gordoa and Norwegian drummer Dag Magnus Navesen who recorded with Sjostrom in the Move Quintet and German bassist Matthias Bauer has played with him in various groupings. Suffice it to say that these musicians’ paths have crossed with each other at some point over the past few years. And the listener is fortunate that this particular aggregation has been assembled.

Basically, the group freely improvised over four lengthy tracks. While the final track “Three Draft Pistons” is credited to Wachsmann, it is an “update” of a piece he wrote in 1980 that involved improvising musicians to play over pre-recorded electronic sounds.

What makes this recording so good is the instrumentation Sjostrom assembled. The presence
of Wachsmann’s violin and Gordoa’s vibes are unique textures in improvised units. The music is spacious, intricate and well-detailed. Part of it is due to the instrumentation. But another major part is that these
are seasoned players from this milieu and don’t feel the need to say everything at once. On the opening track, Sjostrom, the leader, doesn’t play until the three-minute mark and then while his entry is quiet and subtle, it’s
also very dramatic. Throughout the four pieces the music swells and ebbs like the best free improvisation and there’s always something interesting happening, whether it be a unique textural interlude, a hidden “melody”
that appears from the violin, a rhythmic element that suddenly emerges and then, just as abruptly disappears. Because of that it’s a recording this listener feels compelled to put on regularly. Up And Out is a very worthwhile endeavor. 

Two extended and two shorter improvisations recorded by a multi-national cast highlight the newest iteration of the Up and Out ensemble. Organized by Finnish saxophonist Harri Sjöström in 2009, since then the make-up of the group has been fluid. This Berlin concert for instance cantered on the violin and live-electronics of London-based Philipp Wachsmann, who has worked with Sjöström since the early 1980s. Demonstrating the German capital’s internationalism, are the other players, all like Sjöström Berlin residents, but only bassist Matthias Bauer is German. Drummer Dag Magnus Narvesen is Norwegian and vibraphone player Emilio Gordoa is from Mexico.

Compensating for the absence of a chordal instrument, it’s the vibist whose metal-bar tremors help create the slow-moving and atmospheric exposition of the three-part suite that takes up most of the CD. Amplified by reed squeaks, and arco microtones divided between low-pitched sweeps from Bauer and higher-pitched ones from Wachsmann, the narrative is built up with tension-inducing trills and flutters, reaching specific definition on “Up and Out – Two” and “Up and Out – Three”. 

Recurrent kettle-drum like ruffs from Narvesen, coupled with Gordoa’s vibraphone clangs and a widening ostinato from Bauer defines the track’s ever-shifting anchor. Meanwhile scraps of spiccato string jumps and sprawling variations define the themes. While the saxophonist’s light-toned peeps are infrequent and often lost in the sound miasma, his ability to pump out pinched hunter’s horn-like lines with mutes are part of a memorable duet with the fiddler’s jagged variations early on the first track. Paced with percussion insets which take on wooden nerve beats and bell-like resonation, “Up and Out – Two” attains a stentorian crescendo during its penultimate sequence, After Wachsmann injects some 19th Century-like romantic string sprawls the piece climaxes by melding that motif with reed smears and vibe clunks. Taking up the narrative at greater length, “Up and Out – Three” is more long-lined, with gunshot-like drum strokes, ratcheting string sweeps and contrapuntal reed textures giving it a harder edge. Again the splayed polyphony finally reaches a contrapuntal climax involving all the instruments, though it’s violin squeaks which predominate as they arc over the others’ sounds. 

Prominent as improvisations without defining structures, Up and Out can be appreciated as a model of how veteran and younger improvisers are committed to a common goal of sound exploration and elaboration.

Le remarquable saxophoniste soprano Gianni Mimmo propose sur son label Amirani la musique d’un groupe rassemblé par un autre saxophoniste soprano d’envergure, le finlandais Harri Sjöström, coupable d’avoir succédé finalement à Jimmy Lyons auprès de Cecil Taylor. Invité spécialement pour ce concert, le violoniste Philipp Wachsmann avec qui Sjöström joue « on and off » depuis 1980, entre autres avec Paul Lovens & Paul Rutherford dans Quintet Moderne, entretient une relation en chassé-croisé elliptique avec le saxophoniste durant ce concert. À la contrebasse, Matthias Bauer, le frère des deux trombonistes Conny et Hannes (R.I.P), le fin batteur Dag Magnus Norvesen et l’intriguant vibraphoniste Emilio Gordoa, tous musiciens basés à Berlin, LA ville de la musique improvisée en Europe. Initiant leur rencontre sous forme de tentative de prise de contact, le quintet met une bonne dizaine de minutes à se chauffer, à instiller des réactions et des propositions et, petit à petit, une tension s’installe, l'énergie se dégage. Le percussionniste choisit ses angles de frappe et ses rebonds, le bassiste secoue la vibration des cordes, tandis que les jeux respectifs de Phil et Harri, s’interpénètrent, se font de curieux échos, tournoient ou jouent à chat perché. Les sons s’étirent ou se précipitent et la musique devient grave, légère, … volutes, pointillisme, miettes électroniques, atmosphère irréelle tissée par le vibraphone. Le saxophoniste est insaisissable, le violoniste échappe à la gravitation, le cliquetis des baguettes sur les peaux et le métal active les échanges…  Somme toute, un bon concert basé sur l’écoute, l’interaction, la lisibilité instrumentale et  la participation égalitaire pour chaque musicien à la fois soliste et musicien collectif. À écouter car il y a de bonnes choses.

Σημαντικοί μουσικοί συνασπίζονται εδώ, για να παίξουν, να αυτοσχεδιάσουν και να οργανώσουν ήχους, αλλά και για να ηχογραφηθούν, ζωντανά φυσικά, στην Galerie Nord του Βερολίνου, την 23η Ιαν. 2018. Ποιοι είναι αυτοί; Ο φινλανδός σαξοφωνίστας (σοπράνο και σοπρανίνο) Harri Sjöström (γνωστός από το Cecil Taylor Ensemble και το Sestetto Internazionale – για άλμπουμ του Sestetto έχουμε review στο δισκορυχείον), ο άγγλος βιολιστής και μάστερ των live electronics Philipp Wachsmann (γνωστός μας και από την συνεργασία του με τον Φλώρο Φλωρίδη στον Ελλήσποντο της Θεσσαλονίκης στα μέσα του ’80, και φυσικά από δεκάδες άλλα projects, με Evan Parker, Paul Lytton κ.ά.), ο μεξικάνος βιμπραφωνίστας Emilio Gordoa, ο γερμανός κοντραμπασίστας Matthias Bauer, ο οποίος έχει εμφανισθεί κι αυτός με δεκάδες (μέχρι και με τον Mayo Thompson) και τέλος ο νορβηγός ντράμερ Dag Magnus Narvesen. Πέντε μουσικοί λοιπόν, που συνευρίσκονται σε μια σκηνή και που αποφασίζουν να συνομιλήσουν ηχητικώς μέσα από μεγάλες κυρίως διάρκειες (εδώ καταγράφονται ένα 23λεπτο track κι ένα 25λεπτο), οι οποίες διάρκειες μπορούν, όσο να ’ναι, να τους δώσουν το κατάλληλο πλαίσιο και την κατάλληλη ώθηση, προκειμένου να αναπτύξουν τις ιδέες τους. Και αυτό συμβαίνει. Οι μουσικές του κουιντέτου, ανήκουν οπωσδήποτε στο χώρο του free-improv, αλλά η αποδόμηση είναι λελογισμένη. Δεν έχουμε δηλαδή μια 100% εικονοκλαστική προσέγγιση, αλλά, περισσότερο, κάτι που οριοθετείται και από πιο «χειροπιαστά» μικρο-περιβάλλοντα – εντός των οποίων παρεισφρέουν μελωδικά μοτίβα και πιο τυπικές ρυθμικές ακολουθίες. Ο Wachsmann (βιολί) θα λέγαμε πως ανά διαστήματα αναδεικνύεται στον πιο «συμβατικό» παίκτη της πεντάδος, με τις μελωδίες του να ακουμπούν ακόμη και τα όρια της chamber music, χωρίς βεβαίως ποτέ να καταπίπτει στο τελείως προφανές και στο εντελώς αναμενόμενο. Γενικώς, το “Up and Out” [Αmirani Records, 2019] είναι μια παράσταση (η καταγραφή της εννοούμε), που έχει τον τρόπο να διατηρεί το ενδιαφέρον του ακροατή, ακόμη και στα σημεία στα οποία νοιώθεις κάπου... να χάνεται η μπάλα. Εκεί αναλαμβάνουν τα διάφορα εφφέ, ακουστικά και ηλεκτρονικά, που «γεμίζουν» τα κενά με συνεχόμενες παραδοξότητες. Ένα κλασικό άλμπουμ για το ρόστερ της ιταλικής Amirani (είναι το εξηκοστό του καταλόγου της), μιας εταιρείας που... φυλάει Θερμποπύλες.